من‌هم مثل خیلى از شما زیاد دل خوشى از فیزیک نداشتم، بخصوص با آن دروس فیزیک دبیرستان و دانشگاه. اما بعد از دانشگاه کم‌کم به فیزیک علاقه‌مند شدم و گاه‌گاهى دوست دارم مسائل فیزیک را حل کنم. گاه‌گاهى هم سرى به کتاب‌هاى فیزیک‌دانان مى‌زنم و جالب اینجاست که فیزیک‌دانان معروف بیشتر از آن که در مورد فیزیک کتاب بنویسند در مورد فلسفه کتاب مى‌نویسند. (عجیب اینجاست که بقیه «دان‌ها» مانند ریاضى‌دان‌ها، شیمى‌دان‌ها، زیست‌‌دان‌ها و …. اینطور نیست و کمتر درگیر مسائل فلسفى مى‌شوند.) یکی از کتاب های خوبی که در این مورد به دستم رسید «ماجراجوئی های فیزیک دان قرن بیستم ریچارد فاینمن» است.
کتاب حاضر، کتابى در مورد فیزیک است از دانشمندى که عاشق فیزیک بوده است اما بیشتر چیزى بین زندگى‌نامه فیزیک‌دانى ناقولا، تاریخچه فیزیک قرن بیستم، سرگرمى‌هاى فیزیک‌دانان و ده‌مطلب غیر فیزیکى و حتى ماورافیزیکى است!
بدون شک اگر اندک علاقه‌اى به فیزیک داشته باشید از این شبه‌خاطرات خوشتان مى‌آید بخصوص که کتاب با زبان طنز مخصوصى نوشته شده است و سراسر کتاب پر از شرح ماجراهاى خنده‌دار است. اگر دنیاى فیزیک را دنیاى جدى و پر از قوانین خشک مى‌دانید، باید حتماً با فاینمن آشنا شوید، فیزیک‌دان برنده جایزه نوبل و یکى از مسئولان پروژه لوس‌آلاموس (اولین بمب هسته دنیا) که گاهى به دور درخت مى‌گردد و طبل سرخ‌پوستى مى‌زند و گاه همراه خیابان‌گردان برزیلى موسیقى سامبا را با ساز «فریجیدرا» همراهى مى‌کند. فیزیک‌دانى که نه تنها هر گاوصندوق رمزى را شکست مى‌دهد و به محرمانه‌ترین اسناد دولتى دست پیدا مى‌کند، بلکه قادر است محاسبات پیچیده‌اى را به صورت ذهنى انجام بدهد.
آشنائى با فاینمن از آزمایش‌هاى اولیه‌اش در اتاقش تا هنگامى که در آزمایشگاه‌هاى هسته‌اى و دانشگاه‌هاى معتبر به آزمایش مى‌پردازد، بسیار جالب و سرگرم‌کننده است. او کسى است که به پرتقالى‌زبان‌هاى برزیلى یاد مى‌دهد که پرتقالى حرف‌بزنند و به ماموران امنیتى یاد مى‌دهد چگونه از اسناد و ساختمان‌ها محافظ کنند.
عقاید فاینمن که یک فیزیک‌دان تجربى است، در مورد آموزش فیزیک بسیار جالب است و به طور مسلم تمام کتاب‌هاى فیزیکى که در ایران تدریس مى‌شود را از رده خارج مى‌کند و نشان مى‌دهد چرا ما فیزیک‌دانان بزرگ کمى در عصر حاضر داریم. اما دو عقیده جالب دیگر نیز دارد. یکى عدم وظیفه‌شناسى اجتماعى که باعث مى‌شود زندگى شادى داشته باشید و دیگرى بازى گرفتن کار و یا تبدیل کردن کار به بازى که باعث مى‌شود که همواره از کارتان (مى‌بخشید از بازیتان) لذت ببرید.
این عقیده آخرى بخصوص براى من یکى که تحت فشار شدید کار هستم، بسیار به موقع بود، هر چند قبلاً هم آن را شنیده بودم، اما تذکر دوباره آن، بخصوص از طرف یک فیزیک دان باعث مى‌شود که به این موضوع جدى‌تر بیندیشم.
هر چند دنبال کردن بعضى از مطالب فیزیکى بخصوص فیزیک کوانتومى برایم مشکل بود، ولى کتاب بیشتر یک زندگى‌نامه یا خاطره‌نامه است تا یک کتاب فیزیک‌دانى!
در هر حال به شما هم توصیه مى‌کنم حتماً این کتاب را بخواند، حتى اگر به فیزیک علاقه‌اى ندارید، مطمئناً از طنز آن خوشتان مى‌آید.
شاد و کتاب‌خوان باشید.
کتاب: ماجراجوئى‌هاى فیزیک‌دان قرن بیستم ریچارد فاینمن
عنوان اصلى: Surely your Joking Mr. Feynman
نویسنده: رالف لیگ تون و ریچارد فاین من
مترجم: توراندخت تمدن، دکتر اردوان مالکى تهرانى
ناشر: نشر علم
نوبت چاپ: اول ۱۳۸۲
تعداد صفحه: ۴۳۲ صفحه
شمارگان: ۱۶۵۰ نسخه
قیمت: ۳۲،۵۰۰ ریال
شابک: ۳-۱۹۶-۴۰۵-۹۶۴
__________
پ.ن: این مطلب نخستین بار برای وبلاگ کرم کتاب نوشته شده است.