دقیقا در تابستان ۱۳۶۸ یعنی درست قبل از اینکه در دانشگاه قبول بشوم، کتابی خواندم که به طور حتماً خیلی بر من تاثیر گذاشت. این کتاب جلد اول کتاب سینوهه پزشک مخصوص فرعون بود. کتاب که به نوعی شاهکار بی نظیر نویسنده اش میکا والتری می باشد، سرشار از زندگی و تاریخ مصر است و از عصری از تاریخ مصر پرده بر می دارد که مصر در حال یک تغییر حکومت است و تقریباً به حدود ۳۴۰۰ سال قبل باز می گردد.
این کتاب سرشار از همه چیزهای زندگی است. از لذتهای کودکانه تا شوریده سری های جوانانه و تجربیات میانسالی و پندهای پیرانه! با خواندن این کتاب شما با زندگی در مصر باستان به طور کلی آشنا می شوید. این زندگی از میان کوچه و بازار شروع می شود به معابد و دارالطب (دانشگاه پزشکی آن موقع) کشیده می شود و در نهایت سر از کاخهای اشراف و فراعنه در می آورد.
اما چیزی که در این کتاب تکان دهنده است صراحت بی پرده سینوهه در تعریف از جنگ ها و انقلابات است!
جنگ بین خدای آمون و آتون نشان می دهد که حتی خیرخواه ترین مردم نیز نمی تواند بر تعصبات مذهبی مردم غلبه کند و نشان می دهد چطور افرادی که قدرت و ثروتشان از طریق همین باورها تامین می شود چگونه از همین تعصبات سو استفاده می کنند!
جنگ مصر و هاتی و نطقهای هورم هب نشان می دهد که چگونه قدرت مداران با مقدس خواندن تمام جنگ های که از اذل تا ابد وجو د داشته است به دنبال امیال خودشان هستند و مردم فقط فریب ظاهر را می خورند و به سادگی تهیج می شوند تا دست به اعمال بزنند که خیلی زود از آن پشیمان می شوند.
دیدن خدای کرت، نشان می داد که چطور دنیا پرستان برای رسیدن به اهدافشان یک هیولا را به یک چیز مقدس تبدیل می کنند و چگونه می شود اذهان مردم را شست تا با خوشحال جان خودشان را در راه این خدا از دست بدهند.
همانطور که سینوهه بارها و بارها قسم می خورد؛ حماقت مردم هیچگاه پایانی ندارد و از ازمنه قدیم تا بحال و تا زمانی که اهرام برپاست و حتی ده ها هزار سال بعد از آن حماقت مردم باعث ویرانی و تباه خودشان می شود و به قدرت داران اجازه می دهد که بر آنها حکومت کنند. امروزه نیز قدرتداران هر کدام با روشی و با شعاری سعی می کنند از قدرت مردم استفاده کنند. یکی با شعار دموکراسی یکی با شعار خیر اندیشی؛ یکی با شعار مذهبی و …. همه و همه در پی قدرت و ثروت هستند و هیچ کس عملاً در فکر مردم نمی باشد. همین قدرت طلبان هستند که با شعارهای مثل مبارزه با تروریسم و یا مبارزه با نقض حقوق بشر و یا دهها عنوان دیگر جنگ های مقدس راه می اندازند که نتیجه آن جزو بدبختی مردم و کشتار جوانان دو طرف نیست و زورمندتر شدن قدرت طلبان نیست. و اگر گاه گداری روشنفکرانی در گوشه و کنار حرفی می زنند و می خواهد ذهن ها روشن کند در نهایت به یا به تبعید خود خواسته یا ناخواسته می رود و یا انزوا کشیده می شود!
کتاب سینوهه خاصیتی داشت که هم خوب بود و هم بد و آن اینکه آدم را نسبت به سیاسی بیتفاوت می کند چون می فهمی که هیچ وقت مردم به حقشان نمی‌رسند بلکه حق مردم فقط از دست یکی به دست دیگری می افتد! بنابراین آدم لازم نیست غصه حق مردم را بخورد! این دید در محیطهای پرتنش سیاسی باعث می شود که آدم سر سالم به در ببرد اما بدی آن در آن است که همیشه عذاب وجدان داری که چرا کاری نمی کنی!
سینوهه به قول مترجم آن ذبیح الله منصوری، کتابی برای تمام فصول است. شما در جوانی می خوانید و از هیجان ماجراهای سینوهه لذت می برید . در میان سالی می خوانید و از تجربیات و تاریخ سینوهه لذت می ببرید و در کهن سالی می خوانید و از پند و اندرزهای آن لذت می برید.
مدت ها پیش کتاب خودم را در آخرین لحظات به یکی از دوستان دانشگاهیم بعنوان یادگار داده بودم. اما پس از مدتها یک نسخه دیجیتالی به دستم رسید و از دوباره خوانی آن لذت بردم. شما هم اگر این کتاب را نخواندید حتماً بخوانید و اگر خوانده اید احتمالاً از دوباره خوانی آن خوشحال می شوید.
شاد و کتابخوان باشید.
نام کتاب: سینوهه، پزشک مخصوص فرعون
نام اصلی: Sinuhe Egyptiläinen
نویسنده: میکا والتاری
مترجم: ذبیح‌الله منصوری
__________
پ.ن: این مطلب نخستین بار برای وبلاگ کرم کتاب نوشته شده است.